Bugünlerde öğrencilerimizden fazlaca gelen isteklerden biri olan işlem önceliği konusuna değineceğiz. İşlem önceliği nedir, neye göre karar vereceğiz, işlem önceliğinde öncelik hangi işlemlerde, karmaşık yapıdaki soruları nasıl çözeceğiz bunlara hep birlikte bakacağız. Kısaca işlem önceliği konu anlatımı gibi bir giriş yaptıktan sonra 2-3 tane örnek, çözümlü soru ile bitireceğiz. İşlem önceliğinin bir diğer adı da “işlem sırası” denilebilir.
İşlem önceliği, sonucu doğru bulabilmemiz için takip etmemiz gerek kurallar dizisi diyebiliriz. 4 işlemin kullanıldığı sorularda doğru sonuç bulabilmek için bazı işlemlere öncelik vermemiz gerekiyor. Eğer bu önceliğe uymaz isek sonuç çok farklı çıkabiliyor. İşlem önceliğinde uymamız gerek kuralları şu şekilde sıralayabiliriz;
– Parantez var ise önce üslü – köklü sayılar sonrasında parantez içinde işlem yapılır.
– Çarpma ve bölme işlemleri yapılır.
– Toplama ve Çıkarma İşlemleri yapılır.
– İşlemler soldan sağa doğru yapılır. (Hem çarpma hem bölme işlemi varsa yada hem toplama hem çıkarma işlemi varsa)
Şimdi 1-2 örnek soru ile pekiştirelim.
Örnek Soru 1: 3+8-5+2*7-15/3 sorusunun sonucu kaçtır?
Çözüm: Biraz basit bir soru oldu ama başlama için iyidir. İşlemde tüm 4 işlem var. Öncelik çarpma ve bölme işlemlerinde idi. Onlardan başlayalım.
Çarpma – bölme işlemler: 2*7 = 14 ve 15/3 = 5 buluruz. (Dikkat edin soldan sağa prensibinide uyguladım.)
Tekrar yazalım soruyu: 3+8-5+14–5 şimdi toplama ve çıkarma işlemlerini yine soldan sağa doğru sırası ile yapmak gerekli. İşlemleri yaparsak;
3+8 = 11, 11-5 = 6, 6+14 = 20 ve 20 -5 = 15 olarak sonuç bulunur.
Örnek Soru 2: (12 – 4 /2) * (20/5-1)+8/2 sonucu kaçtır?
Çözüm: Öncelik parantez içi işlemlerde idi. Tek tek parantez içlerini halledelim.
– (12- 4/2) için 4/2 = 2 ve 12 – 2 = 10 buluruz.
– (20/5-1) için 20 / 5 = 4 ve 4 – 1 = 3 buluruz. Şimdi soruyu tekrar yazalım:
10 * 3+ 8/2 yi çözelim. Öncelik çarpma ve bölme işlemlerinde idi.
10 *3 = 30 ve 8/2 = 4 tür. sonuç= 30 + 4 ten 34 bulunur.